سوپاپ ها دستگاه های مکانیکی هستند که جریان سیال را با باز کردن، بستن یا مسدود کردن جزئی گذرگاه ها تنظیم، هدایت یا کنترل می کنند.
انواع شیرهای رایج و کاربردهای :
شیر دروازه:
جریان را با بلند کردن یک دروازه کنترل می کند تا سیال عبور کند
این نوع سوپاپ برای کنترل روشن/خاموش در سیستم های آب و فاضلاب ایده آل می باشد. در صورتی که برای دریچه گاز مناسب نمی باشد
از مزایای آنمیتوان به حداقل افت فشار در هنگام باز بودن اشاره کرد و .معایب آن عملکرد آهسته و منسب نبودن برای چرخش مداوم می باشد.
شیر توپی:
از یک توپ دوار با سوراخی در آن استفاده می کند تا در صورت تراز شدن با لوله، جریان ایجاد کند
استفاده از آنها در سیستم های آب، گاز و نفت رایج می باشد.
از مزایا شیر های توپی قابلیت باز کردن/بستن سریع ، مهر و موم قابل اعتماد و مناسب برای سیستم های فشار بالا می باشد. و از معایب آنها می توان به عدم کنترل دقیق جریان اشاره کرد.
شیر پروانه ای:
چرخش یک دیسک موجب باز یا بسته دریچه برای کنترل جریان میشود این شیر ها
اغلب در خطوط لوله بزرگ با فضای محدود استفاده می شوند
از مزایای آنها می توان به سبک وزن بودن، عملکرد سریع و مناسب برای مهار کردن گاز اشاره داشت و از معایب آنها
محدود به سیستم های کم فشار بودن و احتمال ایجاد تلاطم در جریان می باشد.
شیر گلوب:
از یک دوشاخه متحرک برای محدود کردن جریان از طریق یک مرکز حلقه ثابت استفاده می کند این شیر ها ایده آل برای دریچه گاز می باشند .مزایای این شیر ها قابلیت بالا در تنظیم جریان و آب بندی قابل اعتماد می باشد.و از معایب این شیر ها
افت فشار بالاتر نسبت به شیرهای دروازه است.
شیر چک:
این شیر ها اجازه می دهند تا سیال فقط در یک جهت جریان یابد
و از جریان برگشتی در خطوط لوله جلوگیری می کند
دارای ساختاری ساده هستند و به صورت خودکار عمل میکنند. از
معایب آنها میتوان به پتانسیل کاهش فشار، مستعد گرفتگی در برخی از طرح ها اشاره کرد.
شیر دیافراگمی:
یک دیافراگم انعطاف پذیر با وارد کردن فشار موجب مسدود شدن جریان می شود.
در سیستم هایی با مایعات خورنده یا ساینده کاربرد دارند.
از مزایای آنها آب بندی عالی و کارکرد مناسب در مقابل خورنده یا دوغاب می باشد.
همچنین از معایب آن ها میتوان به کاربردهای فشار محدود تا متوسط اشاره کرد.
شیر سوزنی:
این شیر ها توسط یک سوزن کوچک شبیه پیستون جریان را برای کنترل دقیق تنظیم می کند.
و در برنامه هایی که نیاز به تنظیم دقیق جریان دارند استفاده می شود.
مزایای این شیر ها کنترل دقیق و مناسب بودن برای نرخ جریان پایین می باشد.
در مقابل برای برنامه های با جریان بالا مناسب نیست
شیر برقی:
این شیر ها با کنترل الکتریکی دریچه را باز می کنند یا می بندند .
به طور رایج در سیستم های خودکار یا کنترل از راه دور استفاده می شوند.
مزایا ی این شیر ها عملکرد سریع و مناسب بودن برای اتوماسیون می باشد و از معایب آنها می توان به
محدود بودن استحکام و دوام شیر برقی اشاره داشت.
این شیرها از نظر طراحی، عملکرد و مناسب بودن کاربرد متفاوت هستند و هر یک را برای کارهای خاص در سیستم های کنترل سیال ایده آل می کند